Tóm tắt Bài viết điểm lại những huyền thoại của người Chăm về vương quốc Champa cổ, từng tồn tại suốt 17 thế kỷ trên dải đất miền Trung và làm chủ cả Biển Đông. Việc giải mã những huyền thoại ấy sẽ giúp cho chúng ta có một cái nhìn chân xác hơn về tiến trình mở cõi của Việt Nam. Việt Nam mở cõi không phải về miền đất hoang, mà là mở vào hai vương quốc từng dựng nên nền văn hóa và văn minh phát triển cao. Chúng ta đến, và thụ hưởng. Dù hai nền văn minh ấy ngày nay đa phần chỉ còn là phế tích cùng những mảnh vụn, nhưng chúng là vô giá. Nhận diện được điều đó, chúng ta cùng trách nhiệm. Trách nhiệm bảo tồn và phát triển. Môi trường tự nhiên và cả không gian văn hóa. Để tiếp tục cùng thụ hưởng. Không thể khác. ABSTRACT The article reviews the myths of the Chăm people about the ancient kingdom of Champa, existed 17 centuries in Central Vietnam and totally controlled the East Sea. The decipherment of those myths will help us have a better insight to the process of expanding the territory to the South of Vietnam. The expanded territory included two kingdoms with highly-developped cultures and civilizations. We Vietnamese came and received. Although those two civilizations almost vanish, only the relics left, they are priceless values, and we should take charge of conserving and developing the natural environment and cultural space of those lands.https://www.mediafire.com/?hntqghhkmizgiq Toàn văn: PDF